Quán Anh Nhật Gia Viên trên đường Trần Hưng Đạo*
Ông bà mình thường nói: “Có thực mới vực được đạo”, cho nên một khi bạn ghé thăm Quy Nhơn, dù nói ra hay không, điều bận tâm đầu tiên có lẽ là câu hỏi “Ăn gì đây ta?”. Thời nay việc ăn uống đã trở thành một nét văn hóa. Nó không đơn thuần chỉ là chuyện “ăn no, mặc ấm” như thời xưa. Bây giờ nhu cầu của mọi người thậm chí không chỉ là “ăn ngon, mặc đẹp” mà đôi khi có phần hơi thái quá đến độ phải “ăn sung, mặc sướng” thì mới được. Tất nhiên, với khả năng hiểu biết có mức độ, trong phạm vi bài viết này, tôi chỉ mong được giới thiệu đến bạn, những người lần đầu tiên ghé thăm phố biển Quy Nhơn một vài món ăn tạm gọi là “ngon” của chốn này. “Của ngon, vật lạ” phải ở những đô thị lớn mới phong phú còn tỉnh lẻ như ở đây thì cũng chỉ là một vài thức tạm gọi “đặc sản địa phương”.
Để trả lời câu hỏi ăn gì của bạn, tôi phải hỏi lại là bạn từ đâu tới. Điều này tưởng đơn giản mà hóa ra quan trọng. Nếu, xin đặt giả thuyết là nếu bạn đến từ miền núi như Tây Nguyên, Tây Bắc… thì đặc sản không có gì khác ngoài đồ biển. Tôm, cua, ghẹ, cá, mực, ốc, xìa, lịch huyết… Tôm ngon là tôm bạc (tôm nước lợ), cua ngon là cua Huỳnh Đế, cá ngon thì cũng vô chừng, cá Thu, cá Sơn, cá Lao, cá Hồi, cá Mú…, mực nang thì khỏi phải bàn, ốc thì có ốc Vú Nàng, cứ ăn thử rồi bạn sẽ hiểu tại sao ốc này có tên như thế. Lịch huyết thì khỏi phải nói, béo ngậy mà lại ngọt hơn cả lươn, chình… Ba ba, rùa thì thuộc hàng “cao lương, mĩ vị” nên không dám bàn nhiều, nếu hầu bao bạn rủng rỉnh thì cứ lượn qua dọc đường Xuân Diệu rồi gọi “tiểu nhị” mang lên mà thưởng thức. Biển một bên và đồ biển một bên, có khi bạn lại quên cả lối về!
Và cũng tiếp theo chữ nếu khi nãy, một khi bạn từ miền biển ghé thăm Quy Nhơn thì đồ biển có lẽ không thể là lựa chọn số một rồi. Hãy thử chuyển sang một vài đặc sản rừng xem, biết đâu bạn lại tìm được cảm giác của tay thợ săn chuyên nghiệp. “Phố núi” trên đường Hoàng Văn Thụ với đặc sản thịt cừu và thịt trừu là một ví dụ, tất nhiên không thiếu những món khác như chồn, cheo, mang, heo rừng… Hoặc Zìn Ký trên đường Tây Sơn cũng thế. Nếu ai chịu khó len lỏi trong một con hẻm nhỏ trên đường Nguyễn Thái Học dẫn ra khu Bàu Sen thì sẽ được thưởng thức món nhông chính hiệu… con kỳ đà.
Nhưng nếu bạn không phải là dân nhậu chuyên nghiệp thì sự lựa chọn thích hợp nhất có lẽ là món “gà chỉ”. Xin đừng cố ý hiểu sai lệch từ “gà” ở đây. “Gà chỉ” là các món hoàn toàn được chế biến từ thịt gà với đúng nghĩa của từ này. Điều đặc biệt là ở chỗ bạn được quyền chọn chú gà còn sống đang đi qua, đi lại trong chuồng, cứ ưng ý chú nào thì chủ quán thịt chú ấy cho bạn đánh chén. Ý nghĩa “gà chỉ” chính là như thế. Tất nhiên, tôi cũng muốn nói thêm một điều không thừa, tất cả “gà chỉ” mà bạn thưởng thức đều là “gà đi bộ”, nghĩa là gà thả rong, nuôi theo kiểu nhà quê, hoàn toàn không có gà công nghiệp, thịt vừa dai lại vừa ngọt. Chỉ cần gọi món gà hấp hành thêm tô cháo lòng gà là đủ để bạn vừa no vừa say. Sẽ rất dễ tìm một quán gà chỉ nếu bạn chịu khó ngược đường đi về phía Sông Cầu, những tấm bảng “gà chỉ” to đùng dọc đường đi không thể nào thoát khỏi tầm mắt của bạn. Còn sau khi đã thưởng thức xong món “gà chỉ” này rồi bạn có đi tiếp vào khu vực “15 cây số…” hay không thì tùy.
Tuy vậy, điểm qua điểm lại, “đặc sản” thực sự của Quy Nhơn theo sự hiểu biết hạn hẹp của tôi thì phải kể đến hai món. Ngon hay dỡ là tùy cảm nhận và khẩu vị của mỗi người nhưng “đặc sản” nghĩa là món này xuất phát từ đây và ít đụng hàng với các nơi khác. Món thứ nhất là “bún cá”. Tất nhiên, bún cá bây giờ ở Mỹ cũng có nhưng bún cá Quy Nhơn là một đặc sản thực sự. Bạn cứ ghé quán bún cá trên đường Nguyễn Huệ hoặc Trần Phú…, gọi một tô, nhớ nhắc chủ quán bỏ thêm một ít sứa rồi từ từ thưởng thức kèm với một cái bánh tráng hạt mè mà ngoài Bắc gọi là bánh đa. Hãy nhai cho miếng chã cá nát dần trong miệng mà cảm nhận vị ngọt của cá, vị cay của hạt tiêu rồi húp miếng nước lèo trong vắt, ngọt lịm…biết đâu bạn lại cảm được cái hồn của Quy Nhơn. Không cầu kỳ mà đậm đà dư vị, không khoa trương mà mặn mà khó quên, không văn hoa mà không kém phần đằm thắm, mặn như muối mà cũng ngọt như muối… Ai đã từng uống nước mía sẽ hiểu được điều này. Về chuyện “Uống gì đây ta?” thì tôi sẽ kể kỹ hơn trong một bài viết khác.
Món đặc sản thứ hai theo tôi là bánh hỏi lòng heo. Món này thường dùng làm điểm tâm sáng. Lòng heo thì nơi nào cũng có, nói đặc sản là ở món bánh hỏi, một loại bún với từng sợi bún li ti làm từ gạo kết lại với nhau thành miếng vừa với một lần gắp. Điều quyết định cho sự ngon hay dỡ của món này có lẽ chính là nước chấm. Nước chấm cũng là một đặc sản của xứ sở này, nước mắm chua ngọt keo lại sệch sệch cứ như thể là một ma lực quyến rũ để bạn gắp hết đũa này đến đũa khác cho đến khi nào cảm thấy bụng no thì thôi. Nếu bạn từ Bắc vào thì hãy nói chủ quán mang ra cho cút rượu trắng để nhâm nhi cùng với nó, xem như là rô đa cho một ngày ăn nhậu phía trước. Không khó tìm nếu bạn thực sự muốn thưởng thức món này, đường Hà Huy Tập, Trần Phú…nhưng nổi tiếng nhất có lẽ là quán bánh hỏi lòng heo trong chợ Đầm và một quán xa hơn, gần cầu Phú Tài.
Nước mắm cũng có thể gọi là đặc sản. Người miền Trung bao giờ cũng hết sức chú trọng nước chấm. Miền Nam thì nước chấm rất nhạt và pha nhiều đường, miền Bắc thì hầu như nước chấm rất đơn giản, không chịu được mặn và cay. Với tính cách kiên cường chống chọi với thiên tai, địch họa, khẩu vị người miền Trung nói chung và Quy Nhơn nói riêng là cay và mặn. Ăn cay không thua gì người Thái, còn mặn thì khỏi phải nói. Nước mắm phải nguyên chất. Nước mắm nhĩ là một ví dụ. Cũng lọc từ cá muối nhưng chỉ nước mắm làm từ cá cơm mới được gọi là mắm nhĩ. Chỉ cần rót ra chén một tí thì mùi thơm của món nước mắm này đã loang ra khắp không gian. Điều thú vị mà chắc chắn bạn sẽ ngạc nhiên là không hiểu vì sao người dân xứ này chế ra nhiều món nước mắm như thế. Mắm trong, mắm đục, mắm cua, mắm tôm, mắm cá thu, mắm ruột cá ngừ,… Khi tạm biệt phố biển, trong hành trang mang về, đừng quên vài lọ mắm ruột, mắm cá thu hoặc mắm tôm. Người nhà của bạn sẽ ngạc nhiêu mà ồ lên thích thú chẳng chừng.
Sẵn nói đến chuyện mua quà mang về, có hai món ăn đậm chất Quy Nhơn - Bình Định. Một là nem chợ Huyện, hai là bánh ít lá gai. Nem chợ Huyện được bán dọc đường Hùng Vương còn bánh ít lá gai thì phải ra chợ Đầm, chợ khu 6… Bạn cứ nếm thử món bánh ít lá gai rồi bạn sẽ hiểu tại sao dân gian có câu ca dao: “Muốn ăn bánh ít lá gai/ Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi”.
Ở trên tôi đã giới thiệu sơ lược với bạn một vài món để thử và để làm quà. Nếu bạn lưu lại Quy Nhơn thời gian dài hơn thì những món ăn vặt làm từ bột gạo chắc chắn sẽ là những kỉ niệm không thể nào quên. Bánh xèo chẳng hạn, nếu thích ăn bánh xèo thịt thì ghé quán bánh xèo trên đường Trần Cao Vân hoặc Trần Phú ngay góc giao nhau với Tăng Bạt Hổ. Chỉ cần hai lá bánh xèo lớn là đủ để bạn quên đi bữa ăn tối. Còn nếu thích ăn bánh xèo vỏ thì chịu khó ghé qua khu ăn uống về đêm Ngô Văn Sở, giá cả rất chi là bình dân mà các món ăn cũng hết sức phong phú. Nếu thích ăn bánh bèo nóng thì ghé quán bánh bèo trên đường Nguyễn Huệ, gần khách sạn Sài Gòn - Quy Nhơn hoặc mấy quán bánh bèo trên đường Ngô Mây. Bạn sẽ tự hỏi tại sao giá cả “mềm” mà lại ngon như thế! Nếu bạn chịu khó hơn nữa thì hãy chạy theo đường Trần Hưng Đạo ra tới tháp Đôi, đối diện là quán An Nhật Gia Viên, trang trí theo kiểu nhà cổ, bảo đảm bạn sẽ xuýt xoa vì sao gạo lại có thể làm ra nhiều loại bánh ngon như thế, nào là bánh bèo, bánh nậm, bánh đúc, bánh xèo, bánh bột lọc, bánh ướt, bánh cuốn… Nói chung, những món ăn “chơi” kiểu thế này, tốt nhất để bạn tự khám phá sẽ thú vị hơn là kể ra đây.
Nói chuyện ăn, tôi nhớ có ai đó đã từng triết lý: “Ăn để sống chứ không phải sống để ăn”, điều ấy không có gì khó hiểu và cũng hoàn toàn đúng nhưng tôi nghĩ nếu cái sự ăn ấy vừa văn hóa vừa phong lưu để gọi là nghệ thuật “ẩm thực” thì cuộc sống này cũng rất đáng để sống mà ăn. Viết tới đây thì ngoài trời bắt đầu đổ cơn mưa. Mỗi lúc một nặng hạt. Không khí lạnh ùa vào phòng tự dưng làm tôi cảm thấy nhớ và thèm món khoai lang lùi vừa thơm vừa bùi. Hồi xưa ở quê, cứ trời mưa thì bọn tôi đem khoai ra lùi cho chín vàng ươm rồi bóc vỏ ra mà chén. Bây giờ ở đây, tôi thấy ngay trước siêu thị cũng có bán món này. Mỗi chiều đi làm về là cứ nao nao trong lòng vì cái mùi thơm thoang thoảng ấy. Nếu bạn ghé thăm Quy Nhơn, nhất định sẽ mời bạn một vài củ khoai lang lùi để bạn cùng tôi nhớ về những ngày xưa yêu dấu, “Ngày xưa biển không có cát như bây giờ/ Ngày xưa biển không có sóng vỗ bờ…”.
trên là bài viết của một người con quy nhơn viết, min post lên cho bà con biết thêm một điểm không bao giờ quên về quy nhơn. trên đó là những món ăn hạng sang giành cho các bác, các cô có money hơi bị nhiều một tý. 
có bác nào muốn binh dân hơn thì đến quy nhơn phone cho min một tiếng min dẫn ăn la lếch từ quán này đến quán kia , từ đường này đến đương kia, mà giá cực lỳ bình dân. kha kha. 
Tiêu đề: ăn gì ở quy nhơn 
Sat Nov 22, 2008 8:22 pm
Quy Nhơn thú vị nhỉ